سوسک شاخک بلند سارتا (Aeolesthes sarta) یکی از مخرب‌ترین آفات چوبخوار درختان مثمر و غیر مثمر در کشورهای مختلف آسیا از جمله ایران است. این آفت در تمام نواحی کشور انتشار دارد و هر دو سال یک نسل دارد.
شکل شناسی آفت
سوسک شاخک بلند سارتا به رنگ قهوه‌اي مايل به خاكستري دیده می‌شود. طول بدن این آفت حدود 47-22 میلی‌متر می‌باشد. حشره نر كوچكتر از حشره ماده است ولي شاخك آن بلندتر از طول بدنش مي‌باشد. حشرات ماده پس از جفتگيري تخم‌هاي خود را شب هنگام در دسته‌هاي چندتايي و يا منفرد در شكاف‌ها و محل‌هاي زخم‌شده تنه درخت قرار مي‌دهند. تخم‌ها دوکی شکل، سفید رنگ و به طول 3 تا 4 میلی‌متر هستند. لاروها زرد كمرنگ، پوشيده از موهاي طلائي، سر قهوه‌اي و دارای آرواره‌هاي سياه هستند. طول لاروکامل حدود 70-60 میلی‌متر می‌باشد. در نهایت لارو سن آخر تبدیل به شفيره شيري رنگ می‌شود.
نحوه خسارت سوسک شاخک بلند سارتا
خسارت اصلي مربوط به مرحله لاروي است. پس از تفريخ تخم‌ها، فعاليت لاروهاي سن اول با سوراخ كردن پوست تنه و تغذيه در زير پوست آغاز می‌شود. لاروهای سن اول باعث از بین رفتن ناحيه كامبيوم و لايه زاينده می‌شوند و به همین دلیل بیشترین خسارت را به درخت وارد می‌کنند. با افزايش سن لاروي، تغذيه‌ی لارو بيشتر می‌شود و مسير حرکت آن در زير پوست به صورت مارپيچ به دور تنه قابل مشاهده است. به طور کلی، لاروها با ایجاد کانال‌هاي مارپيچي و طولاني به سمت بالا موجب قطع جريان شيره گیاهي و به دنبال آن خشكيدگي تدريجي و در نهايت مرگ ميزبان مي‌گردند. همچنين به لحاظ افزايش تعداد کانال‌ها و خالی شدن قسمت داخلي تنه، خطر شکستگی و سقوط درختان آفت‌زده افزايش مي‌يابد.
علائم خسارت آفت
- ترک خوردگي پوسته
- وجود سوراخ‌هاي بيضي شکل و بزرگ روي تنه
- خروج خاك اره همراه با شيره از محل تغذيه لاروهاي جوان
- وجود ذرات ريز چوب و فضولات در پاي درخت
- خشكيدگي درخت میزبان
چگونه سوسک شاخک بلند سارتا را کنترل کنیم؟
درون درمانی یکی از بهترین تکنیک‌های مبارزه با آفات چوبخوار به ویژه سوسک شاخک بلند سارتا است که سموم موثر به مقدار کمتری به گیاه تزریق می‌شود (جهت کسب اطلاعات بیشتر کلیک کنید).
گیاهان میزبان
این آفت بر روی انواع صنوبر، بيد، چنار، نارون، اقاقيا و گردو مشاهده شده است.